ประเพณีเกี่ยวกับการเกิด

การตั้งท้อง ระยะตั้งท้องผู้เป็นแม่ต้องระมัดระวังตัวเป็นพิเศษ ทำให้เกิดความเชื่อถือหลายอย่าง เช่น ให้นำดอกบัวที่บูชาพระมาต้มกินจะทำให้เด็กในท้องแข็งแรง เวลามีสุริยคราสหรือจันทรคราสให้ เอาเข็มมากลัดที่ชายผ้า จะทำให้เด็กเกิดมาอาการครบ ๓๒ และให้นั่งถัดบันไดจะทำให้คลอดง่าย การคลอดและการทำขวัญเด็ก การคลอดลูกนั้น เวลาคลอดจะเรียกว่า "เวลาตกฟาก" ซึ่งตามปกติพ่อแม่เด็กจะจดเวลา วัน เดือน ปี เอาไว้ดูดวงชะตา หลังจากคลอดแล้วแม่เด็กจะต้องอยู่ไฟ คือการย่างตัวให้มดลูกเข้า อู่เป็นการรักษาพิษบาดแผลให้หายเร็ว การอยู่ไฟนี้จะใช้ขมิ้นกับปูนกินหมากผสมกัน ทาบริเวณ ท้องของแม่เด็ก แล้วนั่งใกล้ๆ กองไฟที่ใส่ฟืนไว้ใช้ไพล ขมิ้น ใบระนาด ผิวมะกรูดตากแห้งหั่นให้ ละเอียดโรยในกองไฟให้ควันฟุ้งใส่แม่เด็ก ใช้เวลาประมาณ ๑ -๓ สัปดาห์ต้องงดอาหารแสลง การทำขวัญ มีทั้งขวัญ ๓ วันและขวัญเดือน ให้จัดทำบายศรีปากชาม และมีเครื่องบัตรพลี สำหรับสังเวยพระภูมิเจ้าที่ มีปลาช่อนต้มยำหนึ่งตัว มะพร้าวอ่อนหนึ่งผล กล้วยหนึ่งหวี ขนมต้มแดง ขนมต้มขาว และขนมอื่น ๆ ดอกไม้ธูปเทียน เครื่องที่ใช้ทำขวัญมีแป้งหอม น้ำมันหอม กระแจะมา จุนเจิมข้าวสารบรรจุลงในขัน สำหรับปักเทียนสามเล่ม เสร็จพิธีเอาด้ายสายสิญจน์มาเสกผูกข้อมือ เด็กทั้ง ๒ ข้าง "ผูกขวัญ" ทำขวัญเดือน หรือโกนผมไฟ ต้องทำบัตรพลี (เครื่องเซนสังเวย) พระภูมิเจ้าที่เมื่อโกน ผมแล้วให้เหลือไว้หย่อม หย่อมหนึ่งที่ตรงกลางขม่อม เข้าใจว่าเด็กนั้นขม่อมยังบางอยู่ ผมที่โกน แล้วบรรจุลงในกระทงมีใบบัวหรือใบบอนรองก้น แล้ววางไว้บนพานจากนั้นนำไปลอยน้ำหรือเอาไป ทิ้งแล้วแต่สะดวก ผู้ที่เอาไปลอยต้องพูดว่าขอให้อยู่เย็นเป็นสุข